Axırzamanda din əslinə dönəcəkdir
Peyğəmbərimizin hədislərində Axırzamana istiqamətli bildirilən bir başqa xəbər isə İslamdan uzaq din anlayışının tamamilə aradan qalxmasıdır. Qızıl dövrdə Peyğəmbərimizdən sonra inkişaf edən bidətlərlə dolu İslam anlayışı tamamilə düzələcək və din əslinə dönəcək. Hədislərdə bu mövzu ilə əlaqədar olaraq, Axırzamanda ləğv olunmayacaq bidətin qalmayacağı və "eyni peyğəmbər kimi dinin zərurətlərinin yerinə yetiriləcəyi" ifadə edilir.
Bilindiyi kimi Peyğəmbərimizin və səhabələrin vəfatından sonra dinin içinə Quran ilə tam zidd xurafatlar, ibadət şəkilləri soxulmuş, Rəsulullah adına saysız hədislər, hökmlər uydurulmuşdur və bunların bir çoxu günümüzə qədər gəlmişdir. Əsrlər sürən bu müddət içində səmimi müsəlmanlar bunları bacardığı qədər ayırd edərək, dinin əslini dəstək olmağa çalışdılarsa da, bu gün İslam adından ortaya atılan bir çox mövzunun Quranda yerinin olmadığı açıq bir həqiqətdir.
Heç şübhəsiz, nəyin dinə uyğun olub nəyin olmadığı mövzusunda müraciət edilə biləcək tək qaynaq Qurandır. Bu səbəbdən Axırzamanda dinə sonradan əlavə edilmiş xurafatlar, Quran ölçü alınaraq, bir-bir tətbiqdən qaldırılacaq. Ancaq bu şəkildə həqiqi din ortaya çıxacaqdır.
Bu gün bir çox adam din olaraq atalarından, babalarından gördükləri İslam anlayışını mənimsəmiş vəziyyətdədir. Bir qisim dindarlar da, din əleyhdarları da İslam olaraq bu dini ölçü götürürlər. Halbuki, haqqında danışılan ənənəvi din anlayışının Qurandakı İslamla ziddiyyət təşkil edən bir çox istiqaməti vardır. Bu ənənəvi din anlayışı, əsassız əfsanələrdən, saysız batil inanc və mərasimlərə qədər uzanan çox xırdalıqlara malikdir. Bu ənənənin təqibçilərindən din adına bir çox hekayə dinləmək mümkündür. Ancaq bu kəslərin ağızlarından Quran ayələri və onların hikmətlərinə istiqamətli tək söz belə çıxmaz. Bu gün xalq arasında dindar olaraq bilinən bir çox insanın Quran ayələri mövzusunda olduqca məlumatsız olması, vəziyyətin pis olduğunu ortaya qoyur. Çox təəssüf ki, bu kəslər Quranı rəhbər etmək yerinə, müəyyən bir ənənənin gətirdiyi qəlibləri əsas götürür. Belə olduqda Quran ayələri haqqında düşünmək, onlardakı hikmətləri anlamağa çalışmaq kimi bir qayğıları olmur, Qurandan uzaqlaşaraq xırdalıqlar içində boğulurlar. Halbuki, Quranın gözardı edildiyi bir mühitdə həqiqi mənada İslamın bilinməsi və yaşanması qeyri-mümkündür. Necə ki, Quranda bildirildiyinə görə, axirət günü Peyğəmbərimiz öz ümmətinin "Quranı tərk etdiyini" deyəcəkdir:
Və elçi dedi ki: "Rəbbim həqiqətən mənim qövmüm, bu Quranı tərk edilmiş (bir kitab) olaraq buraxdılar." (Furqan surəsi, 30)
Quranı buraxıb, ondan üz çevirənləri isə Allah belə xəbərdar edir:
Beləcə, olub-keçmiş əhvalatlardan sənə danışırıq. Artıq sənə Öz tərəfimizdən Zikr vermişik. Ondan üz döndərənlər Qiyamət günü ağır bir günah yükü daşıyacaqlar. Onlar bu vəziyyətdə əbədi qalacaqlar. Qiyamət günü onların daşıyacağı yük nə pis yük olacaqdır! (Taha surəsi, 99-101)
Bir çox insanın İslamdan uzaq olmasının ana səbəbi dinin olduğundan çox fərqli şəkildə təqdim edilməsidir. Bir çox adam bu ənənəyə söykənən dinin bir sıra məntiqsizliklərə söykənəndiyini, saysız ziddiyyət ehtiva etdiyini fərq edə bilir, doğruların ortaya çıxarılmasını gözləyir. Necə ki, Allah Axırzamanda dini əslinə çevirəcək və Quran əxlaqını hakim edəcək. O dövr gələndə, insanların Allaha yaxınlaşmasını, Onun dinini yaşamasına maneə törədən bütün bu əyriliklərə son veriləcək, dinin əslində olmayan, sonradan əlavə edilmiş bir çox xurafat, inanc və ibadət şəkilləri İslamdan təmizlənəcək.
Qızıl dövrdə yaşanacaq çox əhəmiyyətli başqa bir hadisə, dinin əslinə çevirilməsində səmimi müsəlmanların səyidir. Bu dövrdə İslam aləmi içindəki ixtilaflar, ayrılıqlar ortadan qalxacaq. İslam tarixinin ən böyük alimlərindən biri olan Muhyiddin Ərəbi "Fütühat-ül Məkkiyə" adlı əsərində bu mövzuda bu təsbiti bildirmişdir:
...dini peyğəmbərin zamanında olduğu kimi eynilə tətbiq edəcək. Yer üzündə məzhəbləri qaldıracaqdır. Xalis həqiqi dindən başqa heç bir məzhəb qalmayacaqdır.
İçində olduğumuz dövrdə müsəlmanların ən fundamental mövzularda belə ixtilafa düşdükləri açıq bir həqiqətdir. Quranda isə dində ayrılığa düşülməməsi əmr edilir:
Sizin ümmətiniz bir tək ümmətdir və Mən də sizin Rəbbinizəm; elə isə məndən qorxun. Lakin ümmətlər öz dinini aralarında parçalayıb firqələrə bölündülər. Hər firqə özündə olana sevinir. (Muminun surəsi, 52-53)
Ki onlar Quranı parça-parça etdilər. (Hicr surəsi, 91)
O: "Dini dümdüz dəstək olun və onda ayrılığa düşməyin" deyə dindən Nuha vəsiyyət etdiyini və sənə vəhy etdiyimizi, İbrahimə, Musaya və İsaya vəsiyyət etdiyimizi sizin üçün də təşri' etdi (bir şəriət etdi). Sənin özlərini çağırdığın şey, müşriklərə ağır gəldi. Allah, dilədiyini buna seçər və içdən özünə yönələni hidayətə çatdırar. (Şura surəsi, 13)
Bu, Allahın Kitabı şübhəsiz haqq olaraq endirməsindəndir. Kitab mövzusunda anlaşılmazlığa düşənlər isə uzaq bir ayrılıq içindədirlər. (Bəqərə surəsi, 176)
Quranda İslamın yaşanması çox asan bir din olduğu, hökmlərin çox açıq və dəqiq olduğu da bildirilir. Nələrin səhv, nələrin doğru olduğu, hansı davranışların cənnətə hansılarının cəhənnəmə aparacağı çox açıq şəkildə Quranda izah edilmişdir:
Quranda insanlar üçün lazım olan hər cür məlumatın olduğu bir çox ayədə vurğulanmışdır:
… Biz Kitabda heç bir şeyi nöqsan buraxmadıq, sonra onlar Rəblərinə toplanacaqlar.
(Ənam surəsi, 38)
... Biz Kitabı sənə, hər şeyin açıqlayıcısı, Müsəlmanlara bir hidayət, bir rəhmət və bir müjdə olaraq endirdik. (Nəhl surəsi, 89)
Beləcə biz onu, Ərəbcə bir Quran olaraq endirdik və onda qorxulacaq şeyləri müxtəlif şəkillərdə açıqladıq; ümid edilər ki qorxub-çəkinərlər ya da onlar üçün düşünmə meydana gətirər.
(Taha surəsi, 113)
And olsun, biz bu Quranda, bəlkə öyüd alıb düşünərlər deyə, insanlar üçün hər bir nümunədən verdik. (Zumər surəsi, 27)
Allah Öz qoyduğu qaydalar xaricində din adından hökmlər icad edənləri isə belə xəbərdar edir:
Ey iman edənlər, Allahın sizin üçün halal etdiyi gözəl şeyləri haram etməyin və həddi aşmayın. Şübhəsiz Allah, həddi aşanları sevməz. (Maidə surəsi, 87)
Dillərinizin yalan yerə xarakterizə etməsi səbəbindən buna halal, buna haram deməyin. Çünki Allaha qarşı yalan uydurmuş olarsınız. Şübhəsiz Allaha qarşı yalan uyduranlar qurtuluşa çatmazlar.
(Nəhl surəsi, 116)
...Allahın özlərinə ruzi olaraq verdiklərini haram edənlər əlbəttə hüsrana uğramışlar. Onlar, həqiqətən çaşıb sapmışlar və doğru yolu tapa bilməmişlər. (Ənam surəsi, 140)
İslamın yaşanması son dərəcə asan bir din olduğunu Allah başqa ayələrində belə bildirmişdir:
… O, sizləri seçmiş və din mövzusunda sizə bir çətinlik yükləməmişdir... (Həcc surəsi, 78)
Allah, heç kimə güc çatdıracağından başqasını yükləməz... (Bəqərə surəsi, 286)
...Allah (ağır yükləri) sizdən yüngülləşdirmək istər: (Çünki) insan zəif olaraq yaradılmışdır.
(Nisa surəsi, 28)
Allah sizə çətinlik çıxarmaq istəməz, amma sizi təmizləmək və üzərinizdəki neməti tamamlamaq istər. Ümid edilər ki şükr edərsiniz. (Maidə surəsi, 6)
Hz. Məhəmməd haqqındakı aşağıdakı ayədə peyğəmbərin məqsədlərindən birinin insanların üzərindəki ağır yükləri və zəncirləri endirmək olduğu ifadə edilir:
Onlar ki, yanlarındakı Tövratda və İncildə (gələcəyi) yazılı tapacaqları ümmi xəbər gətirici (Nəbi) olan elçiyə (Rəsul) uyğunlaşdırar; o, onlara bilinəni (yaxşılığı) əmr edir, münkəri (pisliyi) qadağan edir, təmiz şeyləri halal, murdar şeyləri haram edir və onların ağır yüklərini, üzərlərindəki zəncirləri endirir. Ona inananlar, dəstək olub müdafiə edənlər, kömək edənlər və onunla birlikdə endirilən nuru izləyənlər; işdə qurtuluşa çatanlar bunlardır. (Əraf surəsi, 157)
And olsun ki Allah, möminlərə içlərindən, özlərindən olan bir elçi göndərməklə lütf etmişdir. Onlara ayələrini oxuyur, onları təmizləyir və onlara Kitabı və hikməti öyrədir. Ondan əvvəl isə onlar açıq-aşkar bir pozğunluq içində idilər. (Ali-İmran urəsi, 164)
Həqiqi din isə yuxarıdakı ayələrdə də xəbər verildiyi kimi asanlıq üzərində qurulmuşdur. Peyğəmbərimiz də bir çox hədisində insanlara çətinlik çıxardılmaması lazım olduğunu ifadə etmişdir:
Asanlaşdırın, çətinləşdirməyin. Müjdələyin, nifrət etdirməyin.
Allah məni ruhbaniyyətlə vəzifələndirmədi. Allah yanında dinin xeyirlisi asan tövhid yoludur.
Dində ifratdan çəkinin. Sizdən əvvəlkilər ancaq buna görə həlak oldular.
Qızıl Dövrdə, Allahın əmr etdiyi həqiqi dinin əskik olmadan yaşanacağı bir dövr olacaq. Din səmimi müsəlmanlar tərəfindən əslinə çeviriləcəkdir.